Είναι φορές που στη ζωή μας στεναχωριόμαστε χωρίς να έχουμε εντοπίσει τι μάς προκαλεί αυτό το συναίσθημα. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με άλλα επώδυνα συναισθήματα όπως του άγχους, της ανασφάλειας, του φόβου κ.ά.
Συχνά παγιδευόμαστε σε σκέψεις επίμονες, αρνητικές, που δεν μάς βοηθούν να δούμε κατάματα την πραγματικότητα που έχουμε μπροστά μας, ώστε ανάλογα να αποφασίσουμε. Εύκολα βγάζουμε συμπεράσματα για την όποια συναισθηματική μας κατάσταση επηρεασμένοι από συνειρμούς που δεν έχουν τίποτα να κάνουν με το τι πραγματικά συμβαίνει εκείνη τη στιγμή.
Επειδή το Είναι μας, από τη δημιουργία του είναι πολύ ικανό και με απίστευτες δυνατότητες, ας εξασκηθούμε στο να το αφουγκραζόμαστε και τα πιο επώδυνα συναισθήματά μας καθ’ ότι κάτι θέλουν να μάς επισημάνουν. Κάτι πολύ σημαντικό για τη διαδρομή προς την επιβίωση μας.
Ας υποθέσουμε ότι μάς έχει καταλάβει το συναίσθημα της θλίψης, τότε εύκολα και αυθόρμητα διερωτόμαστε «Γιατί είμαι θλιμμένος». Δεν μας βοηθά αυτή η ερώτηση γιατί μπαίνουμε στο αδιέξοδο των διαφόρων συνειρμών και δεν καταλήγουμε κάπου. Αυτοί οι συνειρμοί εμπεριέχουν συλλογισμούς και προσδοκίες άλλων, που τις έχουμε ενδοβάλει, όπως των γονέων μας, το τι συνηθίζεται στην κοινωνία που ζούμε, κ.ά. Ας μείνουμε μόνο στη διαπίστωση και επίγνωση της θλίψης μας. Μας πονάει, είναι γεγονός, αλλά τι θέλει να μάς πει στο εδώ και τώρα.
Έχουμε αναπτύξει την ικανότητα ώστε τις ψυχικές πληγές μας να τις μετατρέψουμε σε γνώση και σοφία; Εξ άλλου η ζωή είναι απρόβλεπτη και ότι έχουμε δεδομένο ανά πάσα στιγμή μπορεί να καταρρεύσει.
Η διαδρομή του καθενός μας είναι μοναδική
Πολλές φορές προσπαθούμε να καλύψουμε τις ανάγκες αγαπητών μας προσώπων, ώστε να τους προστατέψουμε από τις προκλήσεις και τις δυσκολίες της ζωής. Άλλες φορές εξαρτόμαστε συναισθηματικά από άλλο κοντινό μας άτομο, έχοντας την πεποίθηση ότι δεν τα καταφέρνουμε. Και στις δύο περιπτώσεις στερούμε από τον εαυτόν μας και τους άλλους, τη δυνατότητά το να σταθεί κάποιος στα πόδια του και που είναι ο μοναδικός δρόμος για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής του.
Το είναι μας, χρειάζεται τις όποιες αντιξοότητες που του φέρνει η ζωή, ώστε να μπορέσει να αναπτύξει όλον τον δυναμισμό του. «Ότι δεν με σκοτώνει με κάνει πιο δυνατό» Φρ. Νίτσε.
Τότε είναι που αναπτύσσεται όλος ο εσωτερικός δυναμισμός του καθενός και κανείς δεν μπορεί να κάνει τη διεργασία που σου αναλογεί, αντί για σένα τον ίδιο.
Το άλλοθι του παρελθόντος
Συχνά πέφτουμε στην παγίδα να αναλογιστούμε τα λάθη του παρελθόντος και αντί να τα δούμε σαν ευκαιρία στο τι έμαθα μέσα από αυτά, κατακρίνω τον εαυτόν μου. Με το «Αν» δεν έκανα αυτό ή το άλλο, ή δεν μου συνέβαινε εκείνο το κακό, κ.ά. έτσι στερούμε από τον εαυτό μας τη ζωτική δύναμη που χρειάζεται για να συνεχίζει να ζει στο παρόν. Τότε αυτοπαγιδεύεται ο εαυτός μας σε μία κατάσταση που τα βλέπει όλα αρνητικά με ότι αυτό συνεπάγεται για μία ψυχική υγεία.
Είναι γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε τι μάς επιφυλάσσει η ίδια η ζωή, ούτε να καθορίσουμε κάποια πράγματα όπως εμάς βολεύει. Ο Σενέκας έλεγε « Όσο ζεις συνέχισε να μαθαίνεις να ζεις». Στη δική μας ευρηματικότητα, φαντασία, ευελιξία έγκειται, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις όποιες αντιξοότητες μάς φέρνει η ίδια η ζωή.
Η ψευδαίσθηση της σιγουριάς
Μία διαδεδομένη αντίληψη είναι το να επιδιώκουμε τη σιγουριά, που μάς δίνει ασφάλεια από τα απρόβλεπτα και απρόοπτα της ζωής.
Εδώ θέλω να αναφερθώ στον Όμηρο με την Οδύσσειά του, όπου πολύ σοφά μάς έδειχνε τον δρόμο που έχει να διανύσει ο καθένας μας, μέσα από τις άγνωστες δυνάμεις και προκλήσεις, ώστε να φθάσει πλέον σοφός στον προορισμό του, την αυτοπραγμάτωσή του.
Το μέλημά μας για ανανέωση
Μπορεί η ζωή να μην μάς χαρίζεται αλλά στη δική μας ευχέρεια είναι να βρίσκουμε τρόπους ανανέωσης και ευχαρίστησης. Είναι πολύ σημαντικό καθημερινά τουλάχιστον για μισή ώρα να κάνουμε πράγματα που μας ευχαριστούν με τρόπο πηγαίο και αυθόρμητο και που μάς διασκεδάζουν και μάς ξεκουράζουν. Προσοχή όχι γιατί έτσι πρέπει.
Εύχομαι σε όλους καλή διαδρομή στον μοναδικό δρόμο που έχει να διανύσει, με πίστη στον εαυτό του και τις όποιες δυνατότητές του, για τις οποίες ακόμη δεν έχει την ανάλογη επίγνωση.
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής