Η ζωή δεν θα πάψει ποτέ να μάς δοκιμάζει μέσα από τις συνεχείς προκλήσεις και τις όποιες δυσκολίες μάς φέρνει. Αυτές οι δυσκολίες είναι που μάς προκαλούν κρίση τις οποίες εμείς καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε με αποτελεσματικό τρόπο στα πλαίσια της εξελικτικής μας πορείας.
Κυρίως έξι είναι οι τομείς στους οποίους μπορούμε να βρεθούμε σε κρίση:
1. Η ψυχολογική κρίση, κατά την οποία εμφανίζονται συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης, κ.α.
2. Η υπαρξιακή κρίση στην οποία κυριαρχούν ερωτήματα στα οποία δεν μπορεί να δοθεί μία απάντηση, όπως το ερώτημα «ποιος είμαι, προς τα που θέλω να πάω τη ζωή μου, τι πραγματικά θέλω».
3. Η συναισθηματική κρίση κατά την οποία υπάρχει δυσκολία στο ζευγάρι, όπως χωρισμοί και εντάσεις μεταξύ των συντρόφων.
4. Κρίση σχέσεων όπου κανείς χάνει τις φιλικές σχέσεις που κάποτε είχε, δυσκολεύεται να επικοινωνήσει και να εμπιστευτεί, βιώνει μία έντονη μοναξιά.
5. Η εργασιακή κρίση όπου κανείς νιώθει ανεπαρκής, και έχει υπερβολικό φόρτο εργασίας ή τοξικό περιβάλλον εργασίας.
6. Η οικογενειακή κρίση με τις τυχόν οικονομικές δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν, την ασθένεια αγαπητού προσώπου, ή την αναγκαστική απομάκρυνση κάποιου από τα μέλη της οικογένειας.
Στη σημερινή μας εποχή, όπου καλούμαστε συνεχώς να γινόμαστε καλύτεροι και πιο ανταγωνιστικοί, μία αποτυχία θεωρείται σημάδι αδυναμίας και ανεπάρκειας. Σαν συνέπεια αυτής της αποτυχίας θα παρουσιαστεί ένας αρνητικός αντίκτυπος σε επίπεδο ψυχολογικό, υπαρξιακό, συναισθηματικό, σχέσεων, εργασιακό και οικογενειακό.
Το μέγεθος των δυσκολιών που μπορεί να βιώσει τότε ο άνθρωπος, μπορεί να φανεί για τον ίδιο αξεπέραστο, με ό,τι αυτό σημαίνει για τον ίδιο. Εξ αιτίας του πολιτισμού μας, τον οποίο χαρακτηρίζει η αποτελεσματικότητα, έχουμε την τάση να βιώνουμε την κρίση κατά τρόπο παθητικό και να την υπομένουμε. Ως συνέπεια αυτού αποδυναμωνόμαστε, αποπροσανατολιζόμαστε και δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε τις φυσικές μας ικανότητες που είναι δεδομένο ότι υπάρχουν.
Αυτό που οφείλουμε να αποδεχτούμε είναι ότι η όποια κρίση δεν αποτελεί μία εξαίρεση, αλλά είναι μία ουσιαστική στιγμή στη ζωή μας, την οποία καλούμαστε να αλλάξουμε και έτσι να εξελιχθούμε. Είναι γεγονός ότι η όποια κρίση φτάνει συχνά στο σημείο να μάς στερήσει τον ενθουσιασμό, τις ελπίδες και προσδοκίες, αλλά είναι και μία ευκαιρία δικού μας αναστοχασμού και αναδιαμόρφωσης του εαυτού μας.
Οι κρίσεις μας αφορούν άμεσα και δεν έρχονται τυχαία τη δεδομένη στιγμή. Έχουμε συμβάλει εμείς οι ίδιοι ασυνείδητα με τις όποιες επιλογές μας στο να αναδυθούν. Έτσι δεν μπορούμε να τις αποφύγουμε ούτε να το παίξουμε θύματα, αλλά να αναλάβουμε άμεσα δράση με θέση και στάση ζωής.
Τότε είναι που θα πρέπει να παραμερίσουμε τον θιγμένο εγωισμό μας και την υπερηφάνεια μας και να ανοίξουμε καινούργιες διαδρομές και προοπτικές με νηφαλιότητα, σύνεση και πνευματική διαύγεια.
Σίγουρα αυτό δεν είναι κάτι εύκολο να γίνει και ο πόνος που έχει προηγηθεί μπορεί να είναι πολύ μεγάλος. Το πρώτο πράγμα που μπορεί να γίνει είναι να παρατηρήσουμε προσεκτικά τί ακριβώς συμβαίνει και κάτω από ποιές συνθήκες δημιουργήθηκε η συγκεκριμένη κρίση. Χρειάζεται επομένως μία ειλικρινής αυτοεπίγνωση των όσων διαδραματίζονται.
Στην αρχή όλα είναι σκοτεινά και μια κρίση από μόνη της είναι μία μεγάλη πληγή. Από αυτή τη μειονεκτική θέση μπορούμε να υποθέσουμε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε το οποίο κάτω από άλλες συνθήκες δεν θα το κάναμε ποτέ. Μήπως αναδεικνύονται καινούργιες δικές μας δεξιότητες που δεν είχαμε ακόμη την επίγνωση ότι υπήρχαν σε μάς;
Τελικά οι περίοδοι προσωπικής δυσκολίας και δυσκολιών στις σχέσεις και στην εργασία μας αναδεικνύουν πλευρές του εαυτού μας που ακόμη δεν έχουμε ανακαλύψει και ενσωματώσει στην εικόνα μας.
Στο χέρι του καθενός είναι το πώς και πότε θα αξιοποιήσει αυτές τις στιγμές κρίσης στην εξελικτική του πορεία.
Σπύρος Μεταξάς Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής